روایت تلخ فعال محیط زیست از وضعیت اسفناک بزرگترین رودخانه کشور ؛ *لایروبی‌ کارون در سال‌های اخیر بیشتر نمایشی و نمادین بوده است

خادم النخیل گفت: سال‌هاست که از لایروبی رودخانه کارون صحبت می‌شود، اما علیرغم همه شعارها، هر روز شاهد برآمدن جزیره‌هایی در دل کارون هستیم. این روزها حتی در مقطع اهواز نیز شاهد برآمدگی جزیره‌ها هستیم که صحنه‌های دردناکی به وجود آورده‌اند.

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، رودخانه کارون، بزرگ‌ترین رودخانه کشور و شریان حیاتی استان خوزستان که نیمی از آبدهی خود را از دست داده، اکنون به نهری متعفن تبدیل شده است. کلانشهر اهواز و برخی دیگر از شهرهای استان نیز از وجود آلودگی‌های زیست‌محیطی مانند آلودگی هوا و آلودگی آب رودخانه کارون رنج می‌برند و متاسفانه اهواز همچنان از بی‌توجهی و بی‌مهری مسئولان استانی رنج می‌برد.

علیرغم اهمیت فوق‌العاده رود کارون برای کشاورزی، گردشگری و محیط زیست شهر، متاسفانه بی‌توجهی گسترده‌ای به سلامت و وضعیت آن می‌شود. عدم لایروبی مداوم، تخصیص ناکافی بودجه و بی‌توجهی به وضعیت رودخانه باعث شده که یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اهواز، که می‌توانست به یکی از زیباترین بخش‌های این شهر برای تفریح و بهبود سلامت روانی جامعه تبدیل شود، به مکانی آلوده، ویرانه و محل تخلیه فاضلاب بدل گردد.

کارشناسان و فعالان محیط زیست انتقادهای شدیدی از عدم لایروبی رودخانه کارون در محدوده بین اهواز، آبادان و خرمشهر مطرح کرده‌اند. عدم لایروبی، ظرفیت آبراهه رودخانه را کاهش داده و در نتیجه، احتمال طغیان و جاری شدن سیل در مناطق حاشیه رودخانه، به ویژه در شهرهای اهواز و خرمشهر، افزایش می‌یابد.

تجربه سیل‌های اخیر در خوزستان نشان داد که رسوبات و موانع موجود در بستر رودخانه کارون نقش مهمی در تشدید خسارات داشتند. تجمع رسوبات و ایجاد جزایر کوچک در بستر رودخانه، عمق آب را کاهش داده و امکان تردد شناورها را با مشکل مواجه کرده یا حتی از بین برده است. این موضوع به اقتصاد محلی و ارتباطات آبی منطقه آسیب زده است.

عدم لایروبی کارون منجر به کاهش کیفیت آب رودخانه شده و شرایط را برای رشد جلبک‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها فراهم کرده است. این وضعیت به تنوع زیستی رودخانه آسیب رسانده و آبزیان را در آستانه نابودی قرار داده است. همچنین بوی نامطبوع ناشی از این وضعیت، کیفیت زندگی ساکنان حاشیه رودخانه را تحت تأثیر قرار داده است.

استفاده از آب رودخانه کارون برای کشاورزی در استان خوزستان اهمیت حیاتی دارد. کاهش کیفیت آب و مشکلات ناشی از رسوبات بر کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی تأثیر منفی گذاشته، همچنین طغیان‌های ناشی از عدم لایروبی، زمین‌های کشاورزی را زیر آب برده و خسارات سنگینی به کشاورزان وارد کرده است.

خادم النخیل، فعال محیط زیست، در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه نسیم خوزستان اظهار داشت: رودخانه کارون طولانی‌ترین رود کشور است و بیش از ۹۰۰ کیلومتر امتداد دارد. اما این رودخانه در مقطع اهواز و از مرکز به سمت جنوب خوزستان، آبادان، خرمشهر و دارخوین با توجه به توپولوژی زمین در این منطقه نیاز مبرم به لایروبی دارد و متاسفانه در طول چند دهه اخیر، لایروبی اساسی و اصولی صورت نگرفته است.

وی افزود: انباشت رسوبات، که ناشی از کوهستان و بالادست است، مشکلات زیادی را برای رودخانه کارون به وجود آورده، رسوب‌گذاری مستمر همزمان با ورود فاضلاب از شهرهای بالادست و برداشت بی‌رویه آب از این مناطق، باعث کاهش دبی رودخانه شده و همین مسئله لایروبی را ضروری کرده است.

خادم النخیل ادامه داد: وقتی سرعت جریان آب کاهش می‌یابد و رسوبات در بستر رودخانه انباشته می‌شود، عمق و عرض مفید رودخانه کم شده و این امر در زمان بارش‌های شدید و سیلاب‌ها خطرات بیشتری به همراه می‌آورد. رودخانه مانند ظرفی است که در زمان سیلاب گنجایش کافی ندارد و مانند سیلاب ۹۸، اهواز و شهرهای پایین دست را تهدید می‌کند.

وی همچنین توضیح داد: یکی از عواملی که لایروبی را ضروری می‌کند، رسوباتی است که همراه با مواد آلاینده فاضلاب‌های شهری و صنعتی در اهواز مشاهده می‌شود. رودخانه کارون در سال‌های اخیر دیگر آبزیان ندارد و به یک مجرای فاضلاب تبدیل شده است. بوی تعفن و مرگ آبزیان نابودی اکوسیستم رودخانه را به همراه داشته است.

این فعال محیط زیست تأکید کرد: ما در اهواز و پایین دست کارون با رودخانه‌ای مرده مواجه هستیم. وقتی از رودخانه صحبت می‌کنیم، منظور ما یک اکوسیستم است که باید مجموعه‌ها و چرخه‌های زیستی در آن وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: علل مختلفی باعث شده تاکنون لایروبی صورت نگیرد. یکی از دلایل هزینه‌بر بودن است، اما متاسفانه لایروبی‌هایی که در سال‌های اخیر مطرح شده، بیشتر نمایشی و نمادین بوده‌اند و نتوانسته‌اند به خودپالایی رودخانه کمک کنند. رودخانه‌ای که زنده است، می‌تواند مجرای آب سالمی باشد که توانایی خودپالایی دارد، اما به دلیل سدسازی‌های بی‌رویه و انتقال‌های آبی از بالادست، این جریان آب در رودخانه وجود ندارد.

خادم النخیل در پایان گفت: سال‌هاست که از لایروبی رودخانه کارون صحبت می‌شود، اما علیرغم همه شعارها، هر روز شاهد برآمدن جزیره‌هایی در دل کارون هستیم. این روزها حتی در مقطع اهواز نیز شاهد برآمدگی جزیره‌ها هستیم که صحنه‌های دردناکی به وجود آورده‌اند.

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، بسیاری از منتقدان و کارشناسان معتقدند که هزینه لایروبی رودخانه کارون در مقایسه با خسارات ناشی از سیلاب‌ها و مشکلات دیگر، بسیار کمتر است و تأخیر در انجام این کار، هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به منطقه تحمیل خواهد کرد. اما عدم مدیریت صحیح مسئولان و متولیان در خصوص لایروبی رودخانه کارون، سبب بروز وضعیت کنونی، به ویژه در چهار سال اخیر شده است. توجه جدی مسئولان و تخصیص بودجه کافی برای انجام یک برنامه جامع و مستمر لایروبی از اهواز تا خرمشهر و آبادان ضروری می‌باشد.

انتهای پیام/