نقض حریم خصوصی، شرع و حقوق بیماران؛ شیوع پدیده‌ای «شوم‌ و نگران کننده» در مطب‌ها

برای معاینه‌ی سالانه به مطب یکی از متخصصان زنان در اهواز رفتم. تصور می‌کردم مثل همیشه فقط دکتر و من در اتاق خواهیم بود، اما وقتی وارد شدم دیدم سه خانم جوان با روپوش سفید هم آنجا هستند. یکی از آن‌ها بدون اینکه خودش را معرفی کند، گفت: لباستون رو عوض کنید تا معاینه انجام بدیم. من شوکه شدم، چون دکتر هنوز وارد نشده بود. وقتی پرسیدم شما دکتر هستید؟ گفت: ما دستیار خانم دکتر هستیم.

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، در یکی دو سال اخیر، پدیده‌ای نگران‌کننده در برخی مطب‌های پزشکی استان رواج یافته که به‌حق باید آن را یکی از شوم‌ترین انحراف‌ها در حوزه سلامت دانست. در این مطب‌ها مشاهده می‌شود که دستیاران یا نیروهای غیرپزشک به جای پزشک اصلی اقدام به معاینه، انجام سونوگرافی، بخیه، لیزر، اکو و حتی درمان‌های تخصصی می‌کنند؛ امری که هم از نظر قانونی تخلف آشکار و هم از منظر شرع و اخلاق پزشکی گناهی بزرگ و خلاف حرمت و حیاست.

نکته‌ی دردناک آنجاست که در همین مطب‌ها ورود همراه بیمار ممنوع است، اما در عوض چند نفر غیرپزشک آزادانه در اتاق معاینه حضور دارند. این وضعیت به‌ویژه در مطب‌های زنان و زایمان، جراحی عمومی، قلب و پوست بسیار رایج شده و برای بیماران تجربه‌ای تلخ و تحقیرآمیز رقم زده است.

*حریم خصوصی و حقوق بیمار چیست؟

بر اساس منشور حقوق بیمار، هر فرد حق دارد در محیطی امن، محترمانه و محرمانه معاینه شود. هیچ شخصی جز پزشک معالج نباید بدون رضایت صریح بیمار در اتاق حضور داشته باشد. اطلاعات بیمار نیز باید کاملاً محرمانه تلقی شود و تنها برای هدف درمانی مورد استفاده قرار گیرد.

*نبود نظارت و بی‌تفاوتی نهادهای مسئول

یکی از پرسش‌های جدی مردم این است که چرا در هیچ مطب پزشکی تابلو یا شماره‌ای برای گزارش تخلف وجود ندارد؟ این سکوت، خود نشانه‌ی نبود اراده‌ی جدی برای برخورد با متخلفان است.

*روایت بیماران از تجربه‌های تلخ در مطب‌ها

خانم مریم. الف از تجربه‌ای تلخ در مطب زنان و زایمان می‌گوید: برای معاینه‌ی سالانه به مطب یکی از متخصصان زنان در اهواز رفتم. تصور می‌کردم مثل همیشه فقط دکتر و من در اتاق خواهیم بود، اما وقتی وارد شدم دیدم سه خانم جوان با روپوش سفید هم آنجا هستند. یکی از آن‌ها بدون اینکه خودش را معرفی کند، گفت: لباستون رو عوض کنید تا معاینه انجام بدیم. من شوکه شدم، چون دکتر هنوز وارد نشده بود. وقتی پرسیدم شما دکتر هستید؟ گفت: ما دستیار خانم دکتر هستیم.

راستش احساس کردم تمام حریم شخصی‌ام از بین رفت. آن لحظه واقعاً دلم می‌خواست فرار کنم. بدن زن، مخصوصاً در چنین شرایطی، حرمت دارد و در دین ما نیز تأکید شده که نگاه یا لمس بدون ضرورت جایز نیست. ولی هیچ‌کس به این موضوع توجهی نکرد. فقط وقتی اعتراض کردم گفتند: “اگر ناراحتی به دکتر دیگری مراجعه کنید!” بعد از آن روز، تا مدت‌ها از مراجعه به پزشک زنان وحشت داشتم. این تجربه نه‌تنها جسم مرا درمان نکرد، بلکه روحم را زخمی کرد.

خانم ز. حلاج نیز برای درمان نازایی به پزشک مراجعه کرده و خاطره‌ی خود را این‌گونه نقل می‌کند: برای درمان نازایی نزد یکی از متخصصان معروف رفتم. اما در اتاق معاینه دو نفر دیگر هم حضور داشتند که پزشک حتی زحمت معرفی‌شان را به خود نداد. وقتی از دکتر خواستم حداقل آن‌ها بیرون بروند، با حالتی عجیب گفت: “اینا دستیاران من هستند، لازم نیست خجالت بکشید!

آن لحظه نه‌فقط خجالت کشیدم، بلکه احساس بی‌حرمتی عمیقی کردم. من آمده بودم برای درمان، نه برای آموزش دیگران. مگر بدن من کلاس درس است؟ در فرهنگ ما، حیا و احترام به بدن زن از اصول شرعی است. چنین رفتارهایی نه اخلاقی است، نه انسانی.

خانم ل. یوسفی‌نژاد از تجربه‌ای دردناک در مطب پزشک پوست می‌گوید: برای لیزر ناحیه‌ی خصوصی بدن مراجعه کرده بودم، اما دکتر اصلاً حضور نداشت. دستیارش با خونسردی گفت: “من کارو انجام می‌دم.” هیچ حسی از امنیت نداشتم. از نظر شرعی، این کار کاملاً حرام است وقتی پزشک حتی حضور ندارد. نه مسائل شرعی رعایت شد، نه حقوق من.

آقای حمید. رعیتی‌پور تجربه‌ی خود را از مراجعه به جراح برای معاینه‌ی هموروئید این‌گونه بیان می‌کند: در یکی از مطب‌های جراحی برای بررسی هموروئید مراجعه کردم. در اتاق، دو جوان با روپوش ایستاده بودند. دکتر گفت: “عیبی نداره، پرستار هستند.” وقتی در چنین موقعیتی هستی و چند نفر به تو نگاه می‌کنند، حتی نمی‌توانی نفس بکشی. بعد از آن تجربه فهمیدم احترام به بدن بیمار فقط شعار است. در حالی‌که در شرع ما آمده حتی نگاه غیرضروری به بدن بیمار جایز نیست، اینجا عادی‌ترین کار شده است.

آقای مجید. ن، بیمار قلبی، نیز درباره‌ی نقض حریم خصوصی گفت: در مطب متخصص قلب، وقتی برای اکو رفتم، دستیار دکتر خودش دستگاه را روی سینه‌ام گذاشت و معاینه را انجام داد. دکتر فقط آخر کار آمد و امضا کرد. واقعاً این چه قانونی است؟ من به پزشک اعتماد کرده بودم، نه به کارآموز یا دستیارش!

رفتارهایی از این دست، علاوه بر نقض صریح حقوق بیمار، خلاف اصول اخلاق پزشکی، موازین شرع و حرمت حیاست. اگر وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی اهواز در برابر این پدیده‌ی ناهنجار سکوت کنند، اعتماد عمومی مردم به جامعه پزشکی آسیب جدی خواهد دید. حریم بدن انسان مقدس است و نباید میدان تمرین یا آموزش بی‌ضابطه شود. احترام و رعایت حدود شرعی، پایه‌ی هر درمان انسانی و اخلاقی است.

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، ضعف نظارت از سوی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز بر عملکرد مطب‌ها مشهود است. برخی کارشناسان می‌گویند علت این چشم‌پوشی، همکار بودن ناظران با پزشکان متخلف است و همین امر سبب شده روزبه‌روز بر گستاخی متخلفان افزوده شود و حقوق بیماران بیش از پیش پایمال گردد. از همین‌رو از دادستان‌ها و معاونان حقوق عامه‌ی دستگاه قضا انتظار می‌رود با ورود جدی به این معضل، با پزشکان متخلف برخورد کرده و جلوی شیوع چنین پدیده‌ی شومی را بگیرند.

انتهای پیام/