رئیس‌جمهور دستور تکمیل احداث سدهای کوهرنگ ۳، خرسان ۳ و ماندگان را صادر کرد ؛ خوزستان در آستانه فروپاشی

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه «رئیس‌جمهور در نشست بررسی چالش‌های آبی چهار استان مرکزی کشور، بر بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان در تصمیم‌سازی تأکید کرده و دستور داده است روند احداث و تکمیل سدهای کوهرنگ ۳، خرسان ۳ و ماندگان با هدف تأمین پایدار آب و خروج از وضعیت اضطرار آبی با شتاب بیشتری پیگیری شود.» اما اجرای این دستور در واقع می‌تواند به منزله تیر خلاصی بر پیکره شهرهای خوزستان باشد.

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه «رئیس‌جمهور در نشست بررسی چالش‌های آبی چهار استان مرکزی کشور، بر بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان در تصمیم‌سازی تأکید کرده و دستور داده است روند احداث و تکمیل سدهای کوهرنگ ۳، خرسان ۳ و ماندگان با هدف تأمین پایدار آب و خروج از وضعیت اضطرار آبی با شتاب بیشتری پیگیری شود.» اما اجرای این دستور در واقع می‌تواند به منزله تیر خلاصی بر پیکره شهرهای خوزستان باشد.

احداث این سدهای بزرگ در استان چهارمحال و بختیاری، هرچند ممکن است برای استان‌های اصفهان، یزد و کهگیلویه و بویراحمد مزایایی به همراه داشته باشد، اما تأثیرات منفی سنگینی بر منابع آبی و محیط زیست خوزستان خواهد گذاشت. کاهش جریان رودخانه‌های منتهی به خوزستان، به‌ویژه کارون و کرخه که شاه‌راه تأمین آب کشاورزی و صنعتی استان هستند، یکی از مهم‌ترین پیامدهای این طرح‌هاست. این کاهش می‌تواند تولید برق، فعالیت‌های کشاورزی و حتی زیست‌پذیری منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

یکی از پیامدهای جدی افت ورودی آب به خوزستان، کاهش سطح آب تالاب‌های هورالعظیم و هورالهویزه است؛ تالاب‌هایی که نقش حیاتی در پایداری اکولوژیک منطقه دارند. خشکی این تالاب‌ها سبب از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی، تشدید کانون‌های گردوغبار و بروز بحران‌های بلندمدت محیط‌زیستی در استان خوزستان خواهد شد.

در مجموع، ادامه روند سدسازی در چهارمحال و بختیاری با کاهش دبی رودخانه‌ها در فصول خشک و تشدید تنش آبی در خوزستان همراه خواهد بود. این شرایط می‌تواند تأمین آب کشاورزی، شرب و تولید برق را با بحران‌های جدی مواجه کند.

*سدسازی‌های بی‌رویه تبعات گسترده‌ای بر جغرافیای خوزستان داشته است

مسعود کنعانی (خادم‌النخیل)، فعال محیط‌زیست، در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه نسیم خوزستان گفت: احداث بی‌رویه سدها در بالادست خوزستان طی سه دهه اخیر باعث کاهش شدید دبی رودخانه‌ها شده و پیشروی آب دریا به داخل را رقم زده است. به‌گونه‌ای که در پایین‌دست، آب شور بر آب شیرین غلبه کرده و نخلستان‌ها، مزارع و مراتع بسیاری را نابود کرده است.

وی افزود: از مهم‌ترین پیامدهای سدسازی بی‌رویه در خوزستان، تضعیف توان خودپالایی رودخانه‌هاست؛ مسئله‌ای که آلودگی آب را تشدید کرده است. از یک سو شاهد کاهش دبی آب و عدم جریان مناسب در پایین‌دست هستیم و از سوی دیگر ورود پساب‌ها، زه‌آب‌های کشاورزی و انواع فاضلاب به رودخانه‌ها ادامه دارد. این شرایط تأثیرات منفی و خطرناکی بر آب، خاک و هوای منطقه گذاشته است.

این فعال محیط‌زیست ادامه داد: کاهش آب در پایین‌دست حتی بر کیفیت هوا هم اثر می‌گذارد؛ موجب افزایش دما، تشدید آلودگی آب، خاک و هوا و کاهش پهنه مزارع و مراتع می‌شود. چنین وضعیتی بر اقتصاد محلی و معیشت مردم تأثیر منفی گذاشته است.

خادم‌النخیل در پایان تأکید کرد: متأسفانه این شرایط به از بین رفتن فرصت‌های شغلی و کوچ اجباری مردم منجر شده است. سدسازی‌های بی‌رویه در سال‌های اخیر تبعات گسترده‌ای بر جغرافیای خوزستان، به‌ویژه در مناطق پایین‌دست، و بر ساختارهای اجتماعی و زیستی مردم گذاشته است. بنابراین ضروری است که در اجرای پروژه‌های سدسازی، همه ابعاد موضوع بررسی شود و وجود پیوست‌های محیط‌زیستی و اجتماعی برای چنین طرح‌هایی الزامی و حیاتی است.

*خوزستان در مرز فروپاشی زیستی

محمدیان، فعال محیط‌زیست، در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه نسیم خوزستان اظهار داشت: «وضعیت کنونی خوزستان، حتی پیش از اجرای این تصمیم، در آستانه فروپاشی زیستی قرار دارد. کیفیت آب رودخانه‌ها به دلیل افزایش شوری و آلودگی به شدت کاهش یافته است؛ تا جایی که کشاورزی در بسیاری از مناطق صرفه اقتصادی خود را از دست داده و تأمین آب شرب در برخی شهرها به بحرانی جدی تبدیل شده است. تالاب‌های هورالعظیم و شادگان نیز از اکوسیستم‌های پویا به کانون‌های تولید ریزگرد بدل شده‌اند و بحران گردوغبار که روزی فصلی بود، اکنون به معضلی دائمی تبدیل شده و سلامت میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند. از سوی دیگر، کشاورزی و دامپروری سنتی در آستانه نابودی است و بیکاری ساختاری در حال گسترش.»

وی افزود: در چنین شرایط شکننده‌ای، اجرای این طرح‌ها همچون یک شوک درمانی مرگبار عمل خواهد کرد و سیستم هیدرولوژیک منطقه را به نقطه بی‌بازگشت می‌رساند. خشکیدن کامل تالاب‌ها و تبدیل خوزستان به بزرگ‌ترین کانون ریزگرد خاورمیانه، نابودی زیرساخت‌های کشاورزی و اقتصاد منطقه، موج جدید بیکاری و فقر و در نهایت غیرقابل‌سکونت شدن تدریجی شهرهای استان به دلیل نبود آب شرب سالم، آلودگی هوای مداوم و فروپاشی معیشت از پیامدهای محتمل این پروژه‌هاست.

به گزارش روزنامه نسیم خوزستان، هرچند طرح‌هایی مانند سد کوهرنگ ۳، خرسان ۳ و ماندگان می‌توانند در تأمین آب شرب و کشاورزی استان‌های اصفهان، یزد و چهارمحال‌وبختیاری مؤثر باشند، اما پیامدهای منفی گسترده‌ای نیز برای خوزستان و ساکنان آن به‌همراه دارند؛ از کاهش جریان رودخانه‌ها گرفته تا تشدید بحران‌های زیست‌محیطی و افزایش فشار بر منابع آب. بنابراین ضروری است استاندار خوزستان و نمایندگان استان با جدیت به این موضوع ورود کرده و بر اجرای این پروژه‌ها با رعایت کامل ضوابط زیست‌محیطی و توجه ویژه به نیازهای خوزستان نظارت کنند تا از بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری شود.